مطالعه ژنتیکی مقاومت ژنوتیپ های مختلف گندم نسبت به سن (eurygaster integriceps)

به منظور بررسی ژنتیک مقاومت به سن گندم 5 رقم تجاری با سطوح مختلف مقاومت در تمام ترکیبات ممکن (بدون تلاقی معکوس) در دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه تلاقی داده شدند. در سال بعد نتایج حاصله و والدین آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در همان محل کشت شدند و مقاومت آنها در دو مرحله نسبت به سن مادر و پوره های سن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر درصد افزایش وزن سن مادر در اثر تغذیه از بوته های گندم، مقدار کاهش عملکرد بیولوژیکی، مقدار کاهش عملکرد دانه و مقدار کاهش تعداد دانه در خوشه در اثر تغذیه سن مادر تفاوت معنی داری وجود داشت. برای تعیین ترکیب پذیری عمومی و خصوصی ارقام بر اساس روش دو مخلوط b گریفینگ تجزیه دی آلل انجام گرفت. همچنین تجزیه دی آلل به روش هیمن نیز انجام گردید. رقم رشید با کمترین اثر ترکیب پذیری عمومی (با اثر منفی) برای تاثیر بر روی درصد افزایش وزن سن مادر و هیبریدهای نوید×سرداری و رشید×سرداری باکمترین اثر ترکیب پذیری خصوصی (با اثر منفی) به عنوان بهترین والد ترکیب شونده و بهترین هیبریدها برای افزایش مقاومت برای این صفت شناخته شدند. برای سایر صفات نیز بهترین رقم و بهترین هیبرید مشخص گردید. اثرات غیر افزایشی مقاومت برای این صفت شناخته شدند. برای سایر صفات نیز بهترین رقم و بهترین هیبرید مشخص گردید. اثرات غیرافزایشی ژنی برای تاثیر بر روی درصد افزایش وزن سن مادر از نوع فوق غالبیت و برای سایر صفات از نوع غلبه نسبی بود. بیشترین ژن های غالب برای تاثیر بر روی درصد افزایش وزن سن مادر از نوع فوق غالبیت و برای سایر صفات از نوع غلبه نسبی بود. بیشترین ژن های غالب برای تاثیر بر روی درصد افزایش وزن سن مادر در رقم سبلان و بیشترین ژنهای مغلوب در رقم سرداری مشاهده شد. وراثت پذیری عمومی و خصوصی برای صفت درصد افزایش وزن سن مادر به ترتیب 58/74 و 25/25 درصد بود. همچنین همبستگی معنی داری بین درصد سن زدگی و فاکتورهای مورفولوژیکی مشاهده نشد. مقدار کاهش کیفیت گندم در اثر تغذیه پوره سن معنی دار بود.